Bilişsel Davranışçı Terapi kuramına göre düşünce şeklimiz (kalıplarımız), duygularımızı etkilemekte ve duygularımız da davranışlarımızı etkilemektedir. Yani olumsuz düşünceler olumsuz duygu ve davranış getirmektedir. Oysa düşüncelerimizi olumlu biçimde yeniden oluşturmayı başarırsak daha olumlu düşünür ve daha olumlu iyimser şeyler hisseder ve hayata geçirebiliriz.
Bilişsel Davranışçı terapistlerin amacı uygulayabileceğiniz değişiklikleri nasıl yapacağınız konusunda size yol göstermektir. Kısaca yeni beceriler kazandırmaktır. Bu değişiklikleri ( becerileri) terapide öğrenir ve hayatınızda ihtiyaç duyduğunuz her anda uygulayabilirsiniz.
Aldığınız Bilişsel Davranışçı Terapide sırasıyla şu yollar izlenmektedir;
- Öncelikle günlük yaşamınızdaki sorunları belirler,
- Verimsiz düşünce kalıplarının sizi ve hayatınızı nasıl etkisi altına aldığını fark ettirir,
- Olumsuz düşüncenin yarattığı hissiyatı belirleyip, o hissin nasıl değiştirebileceği üzerine çalışmak, yeniden şekillenmesini sağlar
- Tüm bunların sonucunda yeni davranışlar, alışkanlıklar öğrenir ve bunları uygulamaya koyulursunuz.
Terapist sizinle ilgili bilgileri edindikten sonra uygun olan yol her ne ise onu uygulamaya başlar. Bazı metodlar terapi sırasında uygulanmaktadır bazılarıysa egzersiz olarak planlanmaktadır.
Bilişsel Davranışçı Terapide Neler Yapılmaktadır?
- Sahip olduğunuz olumsuz düşünce kalıplarını kesin olarak terk etmeniz sağlanmaktadır. Kimi zaman aşırı genelleme yapıyor, felaket senaryoları kuruyor, küçücük ayrıntılara bile fazla önem veriyor olabilirsiniz. Terapistin amacı bunları yaptığınızı size fark ettirmek ve daha olumlu neler yapabileceğinizi veya düşüneceğinizi öğretmek, göstermektir. Örneğin; “Bir raporu bile yazamadım çünkü işe yaramazın tekiyim.” düşüncesi “ Bu yazdığım rapor en iyi rapor olmadı ama bu çalışkanlığımı, işime olan sevgimi değiştirmez.” düşüncesine dönüşür 😊
- Rehber eşliğinde kendini keşfetme olanağı tanınmaktadır. Terapistiniz sizin bakış açınızı keşfeder ve sonrasında bakış açınıza meydan okurmuşçasına sorular sorar. Amaç farklı düşünmenizi sağlamak, bakış açınızı genişletmektir. Tek çare sizin düşündüğünüz gibi olmayabilir. Daha önce düşünmediğiniz şeyleri düşünmek size farklı perspektiflerinde olduğunu gösterir. Böylece daha yararlı bir yol bulmanız mümkün olmaktadır.
- Maruz kalma terapisi sizi korkularınız ve fobilerinizle yüzleştirmektedir. Terapistiniz bunu uygularken edindiği amaç bunlarla nasıl başa çıkacağınızı öğretmektir. Maruz bırakma, yavaş yavaş derecesi arttırılarak yapılır. İlk başta hissettiğiniz savunma durumu giderek azalmış hatta bir noktada bitmiş olması beklenmektedir.
- Bilişsel davranışçı terapi size günlük tutma ve düşüncelerini kayıt etme alışkanlığı kazandırmaktadır. İnsanın düşüncelerini yazması kendisiyle temasa geçmesi demektir ve bu çok eskilerden beri kullanılan bir yöntemdir. Sadece başınıza gelen olumsuz düşüncelerinizi yazmanız istenmez, olumlu düşünceler listesi de istenebilir. Terapi sırasında yazma işlemi başlatılır ve sonlara doğru da uygulamaya başladığınız yeni alışkanlıkların sizi ne kadar ileriye götürdüğü gözlenir. Bu gözlemi hem siz hem terapistiniz yapmış olursunuz. Ve terapi sürecinizi bu duruma göre şekillendirirsiniz.
- Korkunuzdan ve endişenizden dolayı yapamadığınız aktiviteleri yavaş yavaş hayatınıza sokma planlaması yapılır. Buradaki amaç sizi iyi alışkanlıklar oluşturmaya itmektir. İşlevselliğiniz giderek iyileşmeye başlar.
- Sizi endişelendiren durumlarda yapmaktan alı koyduğunuz davranışları hayal etmeniz ve sonuçlarını tahmin etmeniz beklenir. Buradaki amaç tahmininizin gerçekleşip gerçekleşmemesi üzerine konuşmanız ve sonuçların düşündüğünüz kadar kötü sonuçlanmadığını görmektir. Unutmayın ki hayatta hiçbir düşünce zihninizde felaketleştirdiğiniz gibi olmaz. Bu duruma kısaca davranış deneyleri denmektedir. Böylece gittikçe daha az kaygı duymanız beklenmektedir.
- Gevşeme, derin nefes ve kas gevşemesi egzersizleri öğretilir. Amaç kişiye gevşemeyi ve stresini yönetmesini öğretmektir.
- Gözünüzde büyüyen işleri yapmamaktansa, adım adım yaparak kendinize olan güveni yeniden kazanmanız sağlanır.